Czytając ten wpis dowiesz się w kilku punktach jak samodzielnie sprawdzić swój rower pod kątem bezpieczeństwa oraz kiedy i jak zareagować, by nie doprowadzić do przedwczesnego zużycia podzespołów. Nie odkryję nic zaskakującego mówiąc, że każda rzecz, która pracuje wymaga systematycznego sprawdzania. Rower to rzecz wyjątkowa! Składa się z kilkudziesięciu części. Od ich sprawności zależy nasze zdrowie, więc warto zdobyć choć podstawową wiedzę na temat tego, jak wykonać podstawową diagnozę roweru. W porę wykryta usterka pozwala zmniejszyć koszty naprawy.
o czym tu przeczytasz?
Jak dbać o rower każdego dnia?
Zacznijmy od początku. Wstajesz rano i kupujesz rower by rozpocząć swoje codzienne podróże do szkoły czy pracy. Dla ułatwienia załóżmy, że jest to nowy rower, prosto z salonu. Wszystko jest tam skręcone i wyregulowane. Łańcuch nie wydaje dziwnych dźwięków, hamulce reagują bardzo sprawnie, przerzutki szybko zmieniają przełożenia, ciśnienie w kołach jest odpowiednie. Jednym zdaniem – wszystko działa jak w zegarku!
Regularne sprawdzanie ciśnienia w kołach
Niech nie zmyli cię ta błoga cisza! Zachowaj czujność 😉 Przed każdą podróżą należy sprawdzić, czy ciśnienie w kole jest zgodne z zaleceniem producenta. Informacje taką znajdziesz na bocznej części opony. Tam gdzie są różne oznaczenia takie jak: rozmiar, nazwa modelu, kierunek toczenia, będzie również zalecane ciśnienie podane w barach lub PSI.
W profesjonalnym serwisie rowerowym czy na stacji paliw możesz to sprawdzić precyzyjnie przy użyciu kompresora. Jednak dla szybkiej oceny czy możesz jechać bezpiecznie, sprawdzisz ciśnienie ugniatając oponę kciukiem. Jeśli opona jest tak twarda, że możesz ją wgnieść na zaledwie 0,5 cm to jest ok. Jeśli będziesz jeździć na zbyt małym lub dużym ciśnieniu w stosunku do zaleceń producenta to narazisz oponę na spękania co będzie oznaczać konieczność szybszej wymiany.
Pamiętaj również o prawidłowości, że im cieńsza opona, która występuje np. w rowerach szosowych, gravelowych czy crossowych, to ciśnienie powinno być odpowiednio wyższe. W rowerach miejskich czy górskich 3-4,5 bara wystarczy natomiast w rowerach szosowych pompujemy 5-8 barów.
Hamulce - podstawa bezpieczeństwa
Hamulce to bez wątpienia najważniejsze podzespoły, odpowiadające za nasze bezpieczeństwo. Czynność sprawdzania hamulców również podobnie jak w przypadku ciśnienia w kołach powinny być wykonywane stosunkowo często. Klocki hamulcowe powinny być dobrze przykręcone w przypadku klocków gumowych, odpowiednio wyregulowane, przystawać symetrycznie do obręczy/tarczy i wymieniane zanim powierzchnia trąca się skończy.
Poluzowane klocki mogą być przyczyną nawet poważnego – nagłego zatrzymania przedniego koła, gdy klocki wpadną między szprychy. Zwlekanie z wymianą klocków doprowadzić może do ścierania obręczy zamiast gumy klocka. W konsekwencji może dojść do zniszczenia obręczy, co przy dużym poziomie ignorancji użytkownika, może doprowadzić do rozwarstwienia – wybuchu obręczy podczas dobijania większego ciśnienia.
Pamiętaj o tym by mieć oba hamulce sprawne, na wypadek gdyby jeden uległ awarii poprzez np. zerwaną linkę czy uszkodzony przewód hamulca hydraulicznego. Linki hamulcowe jak również przerzutek nie mogą być postrzępione zarówno na całej długości linki od klamki hamulca do śruby zaciskającej przy
Łańcuch - co ile km smarować?
Pierwsza setka pękła! To powinna być informacja dla Ciebie, że warto rzucić okiem na twój napęd. Łańcuch powinien być czysty i naoliwiony specjalnym smarem do łańcucha rowerowego. Łańcuch nie powinien wydawać żadnych niepokojących dźwięków typu skrzypienie, zgrzytanie itp. Podczas pedałowania nie powinniśmy wyczuwać żadnych drgań pod stopami.
Przed posmarowaniem łańcucha, jeśli masz możliwość, warto go wyczyścić specjalnym zmywaczem z użyciem czyściwa. Jeśli stosujesz stosunkowo mało lepki smar, który konsystencją przypomina bardziej wodę niż gęsty olej, a łańcuch nie jest ekstremalnie ubłocony i przykryty 100 warstwami smaru z brudem, to łańcuch wystarczy dobrze wytrzeć bawełnianą szmatką. Pedanci rowerowi oczywiście nie są zadowoleni z takiego opisu procedury. Na pocieszenie powiem tylko, że przygotuje dla Was specjalny artykuł o tym jak idealnie wyczyścić łańcuch oraz kiedy należy go wymienić.
Warunki pogodowe bywają różne. Jeśli danego dnia jechałeś/łaś w deszczu, miej to na uwadze, że to też może wpłynąć niekorzystnie na twój napęd. Smar zostanie wypłukany lub pojawi się trochę piachu i znów trzeba będzie działać 🙂
“pokaż mi swój rower, a powiem Ci kim jesteś."
Łożyska - jaką pełnią rolę i jak je sprawdzać bez ściągania koła?
Łożyska to genialny wynalazek ludzkości! W rowerze występują w piastach kół, korbowodzie, sterach, zawieszeniach czy przerzutkach wyższych grup.
Co 1000 km lub co 2 miesiące sprawdzaj czy nie pojawiły się jakieś nieoczekiwane luzy i czy łożyska toczą się swobodnie. Zadaniem łożysk jest obracanie się przy jak najmniejszych stratach energii oraz rozłożeniu całej masy na wszystkie kulki łożyska. Zarówno zbyt duże tarcie jak i luz będą wpływały na niewłaściwą eksploatację. Kulki, bieżnie i stożki będą bardziej narażone na uszkodzenie zarówno przy bardziej ściśniętych jak i luźnych łożyskach.
Dlaczego luz wpływa niekorzystnie na łożysko? Jak wspomniałem wcześniej, zadaniem łożysk jest rozkładanie całej toczonej masy na wszystkie kulki. Gdy pojawia się luz, obciążenia te rozkładają się nierównomiernie. Gdy pęknie jedna z kulek to awaria gotowa. Dlatego tak ważne jest wiedzieć jak sprawdzić w porę nieprawidłowe działanie podzespołów łożyskowych.
W przypadku piast, sprawność łożysk możesz najszybciej sprawdzić przez swobodny obrót koła w powietrzu. Jeśli koło toczy się i nie zatrzymuje po kilku obrotach to łożyska nie są skręcone zbyt mocno. Luzy w piaście szukasz trzymając oponę od góry jedną ręką, a drugą trzymasz widelec bądź ramę. Oponę spróbuj wyginać na boki zgodnie ze strzałkami pokazanymi na zdjęciu. Czynność tę wykonuj 4 krotnie obracając koło o ¼ obwodu dla obu kół.
Podobną czynność wykonuj przy okazji pozostałych łożysk. Stery sprawdzisz gdy rower stoi na kołach. W tym celu zaciśnij przedni hamulec i poruszaj rowerem do przodu i do tyłu. Luz powinieneś móc wyczuć na miskach sterów – łączenie łożysk widelca z ramą roweru. Prawidłowo skręcone stery nie stawiają oporów podczas swobodnego skręcenia. Aby to wyczuć, unieś jedną ręką za ramę przednią część roweru do góry. Gdy delikatnie wyprostowujesz kierownicę, nie zatrzymuje się w środkowym punkcie, jak do jazdy na wprost, tylko swobodnie przechyla się na drugą stronę.
Tą samą procedurę kontrolną wykonasz w przypadku łożysk suportu. Chwytasz jedną ręką za nieruchomą część ramy, może być rura podsiodłowa. Drugą ręką trzymasz ramię korby. Próbuj znaleźć luz analogicznie do kontroli piasty opisanej powyżej. Ruchy wykonuj przeciwnie do kierunku ruchu osi suportu, lewą i prawą stronę zgodnie ze zdjęciem poniżej. Podczas obracania korbą do tyłu, łożyska również nie powinny stawiać wyczuwalnych oporów.
Lubimy dzielić się naszą pasją do rowerów i nie tylko.
Jeśli chcesz znaleźć tu interesujące Cię treści, napisz o tym w komentarzu.
Koła
Wiesz już jak sprawdzić stan piasty koła. W celu określenia stanu koła została ocena obręczy. Sprawdzisz ją bardzo prosto. Wystarczy, że obrócisz kołem w powietrzu i zaobserwujesz na ile obręcz się odchyla od osi koła. Fajnie jest zrobić tę czynność z obu stron.
Jak zmieniać biegi w rowerze?
Przekładnie planetarne spotykane rowerach miejskich, zmieniają biegi, podczas gdy nie pedałujemy. Przerzutki zewnętrzne, z zębatkami zewnętrznymi odwrotnie. To jest najważniejsza różnica z perspektywy użytkownika.
W trakcie niewłaściwej zmiany biegów łańcuch w rowerze z biegami zewnętrznymi jest narażony na szybszą eksploatację, zerwanie lub może uszkodzić hak przerzutki, tylną i przednią przerzutkę.
Właściwa zmiana biegów w takim rowerze odbywać się powinna pod najmniejszym obciążeniem, a łańcuch powinien pracować w linii prostej, bez nadmiernego wykrzywienia łańcucha. Taka sytuacja ma miejsce jeśli łańcuch znajduje się z przodu i z tyłu na najmniejszych zębatkach oraz jeśli znajduje się z przodu i z tył na największych zębatkach.
W pierwszej sytuacji łańcuch i przerzutka tylna są za luźne. Zwłaszcza podczas zjazdów czy jeździe po nierównościach istnieje ryzyko, że łańcuch zaczepi się o przednią przerzutkę i ją wykrzywi lub spadnie i zakręci się wokół mechanizmu korbowego i go uszkodzi. W drugiej sytuacji tylna przerzutka jest zbyt napięta. Każda zmiana biegów naraża ją na wykrzywienie lub urwanie.
Ponadto regulacje przerzutek w serwisach wykonywane są w warunkach poprawnej zmiany biegów. Jeśli ktoś zmienia biegi i nie zwraca na to uwagi, przerzutki również tracą na precyzji pracy.
Na koniec
Najważniejsze w diagnostyce rowerowej jest to, by wyrobić w sobie nawyk wykonywania tych czynności stosunkowo regularnie. Przed każdą dłuższą wycieczką warto sprawdzić wszystko by wykluczyć potencjalne awarie. Przed wyjazdem do pracy czy szkoły, warto sprawdzić ciśnienie. Raz na pół roku sprawdzić klocki. Pogłębione przeglądy wymagają często specjalistycznych narzędzi, większej wiedzy i intuicji technicznej. Dla chcącego nic trudnego jak mówią 🙂
Temat jest bardzo obszerny więc wpis wyszedł dłuższy niż zamierzałem, a i tak nie napisałem o wszystkim. Bardziej szczegółowe zagadnienia związane z serwisem roweru, budową roweru, najczęstszymi usterkami itp. postaram się opisać w kolejnych wpisach.
Mam nadzieję, że udało mi się choć trochę odczarować tajemnicę współpracy z rowerem. Jeśli masz jakieś pytania lub są zagadnienia rowerowe, które chciałbyś/abyś abyśmy poruszyli, napisz je w komentarzach 🙂
